در آب های شیرین جلبک های سبز و جلبک های آبی - سیانوباکتری ها - غالب هستند، اما می توانند در سیستم های اکولوژیکی مصنوعی و محصور نیز رشد کنند. اگرچه اسپیرولینا یکی از قدیمی ترین جلبک ها است و تقریباً به 3.5 میلیارد سال قبل باز می گردد، اخیراً مورد توجه متخصصان تغذیه قرار گرفته است. جلبکهای دریایی نشان دهنده مخزن پایان ناپذیر مواد اولیه مورد استفاده در داروسازی، پزشکی، صنایع غذایی، آرایشی بهداشتی هستند. فعالیتهای بیولوژیکی در ترکیبات زیستی طبیعی فعال در جلبکها دارای اثرات گسترده ضدباکتریایی، ضد توموری و فعالیتهای آنتی اکسیدانی هستند.

تخمین زده می شود که تا سال 2054، منابع پروتئینی برگرفته ازجلبک ها 33 درصد از کل پروتئین مصرفی جهانی را تشکیل داده و سالانه 56 میلیون تن جلبک مصرف می شود. آمار مطالعه ای که در سال 2017 انجام شد، نشان میدهد که  50٪ اسپیرولینای تولید شده در تغذیه دام ها از جمله گاو استفاده می شود. بیشتر مواد غذایی موجود در لیست غذایی گاوها باید به نسبت مناسب باشد. در نتیجه، متعادل کردن برنامه غذایی برای گاوهای با بهره وری بالا کار آسانی نیست. جیره های تهیه شده از علوفه و غلات تولید محلی اغلب فاقد انرژی و اجزای غذایی هستند که باعث می شود گاو از ذخایر بدن خود جبران کند و در نتیجه بهره وری شیر و شرایط فیزیکی آن کاهش می یابد. وضعیت بدنی مناسب گاوها در تمام مراحل شیردهی باعث افزایش تولید شیر می شود.اگر وضعیت بدن هنگام زایمان با استانداردها مطابقت داشته باشد و در هفته های اول پس از زایمان، جیزه غذایی به درستی متعادل باشند، می توان از کاهش تولید شیر جلوگیری کرد. ریزجلبک اسپیرولینا یک افزودنی هایی است که می توان از آن به عنوان خوراک دام استفاده کرد.

جلبک ها و سایر گیاهان آبی حدود 80 درصد از کل مواد آلی را در نتیجه فتوسنتز تولید می کنند؛ گیاهان زمینی تنها 20 درصد باقی مانده را تولید می کنند. بنابراین از 1 هکتار دریا می توان حدود 10 تن توده خشک جلبک به دست آورد. از طریق فرآیند تکاملی، جلبک‌ها برای تغلیظ بسیاری از عناصر شیمیایی که به عنوان ماده خام عمل می‌کنند، با عناصری که به راحتی جذب می‌شوند، سازگار شده‌اند که آنها را برای مواد غذایی، علوفه و صنعت داروسازی مفید می‌سازد.

پروتئین های اسپیرولینا در مقایسه با پروتئین های سایر مواد خام، دارای اسیدهای آمینه ارزشمندتری هستند. همچنین مواد فعال بیولوژیکی مانند ویتامین ها، مواد معدنی و پلی ساکاریدها دارند که قادر به تشکیل ترکیبات با فلزات و ... می باشند. ترکیبات فعال، ایزوپرنوئیدها از اهمیت ویژه ای برخوردارند که تأثیر مثبتی بر فعالیت آنزیم های مختلف و همچنین سنتز اسیدهای نوکلئیک و فتوسنتز دارند. ویژگی های آنتی اکسیدانی سیانوباکتری ها بر اساس فیتوهورمون ها و آنزیم های موجود است. رنگدانه آبی اسپیرولینا که فیکوسیانین خوانده می شود سیستم عصبی و ایمنی را تحریک می کند. به دلیل مواد فعال بیولوژیکی، ترکیب شیمیایی منحصر به فرد، پروتئین های با ارزش، نسبت صحیح اسیدهای آمینه و مقدار ویتامین ها و مواد معدنی، زیست توده اسپیرولینا پلاتنسیس می تواند به خوبی در تغذیه حیوانات استفاده شود. بر اساس داده های آزمایش انجام شده در آکادمی دامپزشکی لیتوانی، بهره وری شیر گاو پس از دریافت افزودنی خوراک اسپیرولینا به طور متوسط 7.6 درصد افزایش یافت. اسپیرولینا پلاتنسیس تقریباً 100 برابر بزرگتر از جلبک سبز کلرلا ولگاریس و مولدتراست.

لیتوانیایی ها اخیراً شروع به کشت سیانوباکتری اسپیرولینا پلاتنسیس مصنوعی برای آماده سازی کرده اند. در یک مطالعه که در سال 2009 با هدف برآورد تأثیر افزودنی اسپیرولینا بروضعیت بدن، بهره وری شیر و شاخص های بیوشیمیایی گاو در ابتدای شیردهی در کشور لیتوانی انجام شده بود، دو گروه موازی گاوهای سیاه و سفید لیتوانیایی در اوایل دوره شیردهی خود برای آزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. در طول دوره آزمایشی 90 روزه، گروه آزمایش 200 گرم سیانوباکتری اسپیرولینا دریافت کرد. در نهایت بهره وری، ترکیب شیر و شاخص های کیفیت آنها در طول شیردوشی کنترل وتخمین زده شد، نتایج آزمایش نشان داد که گاوهای گروه آزمایشی که 200 گرم سیانوباکتری اسپیرولینا پلاتنسیس دریافت می کردند در طول دوره آزمایش 8.5 تا 11 درصد چاق تر شدند . هر کدام به طور متوسط 34 کیلوگرم در روز در ابتدای شیردهی خود با 6 کیلوگرم بیشتر از گروه شاهد شیر دادند. در طول آزمایش 90 روزه، متوسط درآمد حاصل از شیر یک گاو از گروه آزمایش 378 لیتر یا 21 درصد بیشتر از گروه شاهد بود. استفاده از اسپیرولینا از نظر اقتصادی نیز مؤثر بود، زیرا هزینه 1 لیتر برای اسپیرولینا درآمد حاصل از شیر را 8.4 لیتر افزایش داد. افزودن اسپیرولینا دراوایل دوره شیردهی گاوها تأثیر مثبتی بر افزایش تولید شیر تا 21 درصد داشت. این افزایش عملکرد مشترک چربی شیر، پروتئین و لاکتوز را نشان داد. ترکیبات و شاخص های کیفی شیر در هر دو گروه گاو مشابه بود. به طور کلی اسپیرولینا تأثیر مثبتی بر وضعیت بدنی گاو داشت.

مطالعات درباره تاثیر اسپیرولینا بر روی افزایش کیفیت شیردهی گاو و بهبود وضعیت بدنی گاو ها ادامه دارد..

منابع

Kulpys, J., Paulauskas, E., Pilipavicius, V., & Stankevicius, R. (2009). Influence of cyanobacteria Arthrospira (Spirulina) platensis biomass additive towards the body condition of lactation cows and biochemical milk indexes. Agronomy Research, 7(2), 823-835.

Probst, L., Frideres, L., Pedersen, B., Amato, F., & Luxembourg, P. (2015). Sustainable Safe, and Nutritious Food: New Nutrient Sources. Brussels, Belgium: European Commission.